Instytut Teologiczny
Od 1973 r. Instytut Teologiczny Księży Misjonarzy rozpoczął współpracę naukową z Papieskim Wydziałem Teologicznym, a od 1981 z Wydziałem Teologicznym Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, dzięki czemu studenci Instytutu mogą zdobywać stopnie naukowe.
Z pierwszą grupą misjonarzy przysłanych do Polski w listopadzie 1651 r. św. Wincenty a Paulo wiązał nadzieje podjęcia dzieła formacji w którymś z seminariów diecezjalnych. Reguły nadane Zgromadzeniu Księży Misjonarzy przez św. Wincentego a Paulo obok pracy nad własnym uświęceniem i głoszeniem Ewangelii ubogim stawiają jako trzeci cel dopomożenie duchowieństwu w nabywaniu wiedzy i cnót potrzebnych w stanie kapłańskim. Do czasu I rozbioru Polski misjonarze przejęli zarząd niemal połowy seminariów duchownych Korony i Litwy.
W 1772 r. na istniejących 38 seminariów – 18 prowadzili misjonarze. Wśród nich były dwa Seminaria Krakowie: Zamkowe – prowadzone od 1682 r. i Stradomskie – prowadzone od 1732 r. Okres rozbiorów przyczynił się do przeprowadzanych kasat domów Zgromadzenia i likwidacji seminariów. Ten okres przetrwało jedno seminarium prowadzone przez Księży Misjonarzy. Było to Seminarium Stradomskie w Krakowie. Dopiero w 1901 r. ks. biskup Jan Puzyna, biskup krakowski, oddał jego zarząd w ręce księży diecezji krakowskiej.
Dopiero w 1901 r. ks. biskup Jan Puzyna, biskup krakowski, oddał jego zarząd w ręce księży diecezji krakowskiej, umieszczając je w nowym budynku wzniesionym przy ul. Podzamcze. Wówczas w Domu Stradomskim umieszczono misjonarskie studia filozoficzno-teologiczne. Przełomowym momentem stało się mianowanie prefektem studiów w 1908 r. ks. Wilhelma Michalskiego, biblisty wykształconego na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego, a także dominikańskiej Szkole Biblijnej św. Szczepana w Jerozolimie. Z jego inicjatywy ks. Słomiński, jako Wizytator Prowincji Krakowskiej podjął starania w roku 1909, aby przyznać misjonarskiemu seminarium prawa uczelni państwowej.
Dnia 3 września 1909 r. za pośrednictwem Konsystorza Biskupiego w Krakowie Wizytator ks. Słomiński wniósł prośbę do Ministerstwa Wyznań i Oświaty we Wiedniu, o możliwość zorganizowania prywatnego studium teologicznego. W dniu 8 lipca 1910 r. Ministerstwo wydało reskrypt, mocą którego misjonarskie seminarium duchowne zostało przekształcone w Instytut Teologiczny z prawami państwowymi. Ministerstwo Wyznań i Oświaty zatwierdziło wszystkich dotychczasowych profesorów:
- ks. Józefa Kryskę, pierwszego Rektora, profesora teologii dogmatycznej;
- ks. Wilhelma Michalskiego, prefekta studiów i profesora Pisma św.;
- ks. Franciszka Bączkowicza, profesora teologii moralnej i prawa kanonicznego;
- ks. Jana Jaworkę, profesora Pisma św.;
- ks. Jana Weissmanna, profesora teologii dogmatycznej;
- ks. Jana Dihma, profesora teologii pastoralnej;
- ks. Karola Michalskiego, profesora teologii dogmatycznej;
- ks. Jana Rzymełkę, profesora historii Kościoła i spraw społecznych;
- ks. Jana Sosnowskiego, profesora historii Kościoła;
- ks. Jana Pawłowskiego, profesora filozofii scholastycznej;
- ks. Marcelego Ślepickiego, profesora katechetyki, kanonika Kapituły krakowskiej.
Nowy rok akademicki 1910/1911 rozpoczęło 25 alumnów (13 na roku pierwszym, 12 na roku drugim).
Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę również odrodzona Polska Prowincja Zgromadzenia Księży Misjonarzy podjęła starania o uznanie przez władze państwowe praw szkoły wyższej. Na pismo wniesione przez ks. Wizytatora Kaspra Słomińskiego dnia 19 lutego 1921 r. do Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego w Warszawie, po uzyskaniu aprobaty ówczesnego ministra Macieja Rataja – Naczelnik Państwa Józef Piłsudzki zatwierdził w 1922 r. prawa szkoły wyższej Instytutu Teologicznego; ponownie potwierdzono te prawa w 1929 r.
Prowadzenie uczelni wyższej zobowiązywało do troski o angażowanie do przeprowadzania wykładów odpowiednio przygotowanych specjalistów. Poza wymienionymi profesorami powstającego Instytutu należy wyliczyć następujących wykładowców:
- ks. Konstanty Michalski, profesor filozofii, Rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego;
- ks. Paweł Dylla, profesor historii Kościoła;
- ks. Józef Baron, profesor prawa kanonicznego;
- ks. Karol Rzychoń, profesor apologetyki i teologii dogmatycznej;
- ks. Franciszek Willim, profesor Pisma św.;
- ks. Hieronim Feicht, muzykolog, profesor teologii moralnej, patrologii, historii Kościoła, katechetyki;
- ks. Marian Stark, profesor teologii moralnej;
- ks. Wendellin Świerczek, profesor chorału gregoriańskiego;
- ks. Stanisław Kalla, profesor patrologii;
- ks. Franciszek Śmidoda, profesor historii Kościoła i patrologii;
- ks. Władysław Stawinoga, profesor prawa kanonicznego, liturgii i rubryk;
- ks. Wilhelm Szymbor, profesor homiletyki i teologii pastoralnej;
- ks. Franciszek Bracha, profesor teologii dogmatycznej;
- ks. Hugo Król, profesor misjologii;
- ks. Norbert Kompalla, profesor teologii moralnej, prawa kanonicznego, historii Kościoła i patrologii;
- ks. Aleksander Usowicz, profesor wielu przedmiotów – przede wszystkim filozofii;
- ks. Ferdynand Machay, profesor nauk społecznych;
- ks. Stanisław Mazanek, profesor katechetyki.
Po II wojnie światowej w 1945 r. Wizytator ks. Józef Kryska uzyskał ustne zapewnienie Ministra Oświaty Stanisława Skrzeszewskiego o uznaniu przez władze państwowe Polski Ludowej dotychczasowych praw Instytutu. Jednakże po wydaniu dekretu o organizacji nauki i szkolnictwa wyższego (28 października 1947 r.) nie potwierdzono tych praw, mimo czynionych starań.
Od 1973 r. Instytut Teologiczny Księży Misjonarzy rozpoczął współpracę naukową z Papieskim Wydziałem Teologicznym, a od 1981 z Wydziałem Teologicznym Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, dzięki czemu studenci Instytutu mogą zdobywać stopnie naukowe.
Więcej na stronie Instytutu
